ks. Ludwik Piotr Jarosz

KS. LUDWIK PIOTR JAROSZ (1872 - 1933) - działacz niepodległościowy, społecznik.

Własną dziedziną aktywności kleru w Wielkopolsce była różnorodna praca oświatowo - kulturalna i wydawnicza. Na uwagę zasługuje również działalność księży w upowszechnianiu czytelnictwa i gromadzeniu księgozbiorów. To tylko niewielka działka, jaką uprawiali wielkopolscy społecznicy w sutannach, w tym trudnym dla Polaków okresie. Poza wymienionymi dziedzinami, aktywnie uczestniczyli w ówczesnych wydarzeniach politycznych. Organizowali polskie komitety wyborcze na rozmaitych szczeblach, przede wszystkim scalali ruch polski. Tą nieakceptowaną, a wręcz zwalczaną przez władze pruskie aktywność, zauważano zwłaszcza podczas obchodów polskich świat i rocznic narodowych. Także w akcjach protestacyjnych przeciwko szykanom zaborcy. Konsekwencje zazwyczaj były bardzo dotkliwe. Wielu księży wtrącono do więzień lub zapłacili wysokie grzywny. Efekty tej tak potrzebnej działalności ujawniły się szczególnie pod koniec pierwszej wojny światowej, gdy w Wielkopolanie zbrojnie wystąpili przeciwko znienawidzonym ciemiężycielom. Jednym z takich wybitnych księży - społeczników był LUDWIK PIOTR JAROSZ.
Urodził się 1 sierpnia 1872 r. w Pobiedziskach w rodzinie poczmistrza Walentego i Walentyny z Kuchowiczów. W Pobiedziskach ukończył szkołę ludową, następnie uczył się w gimnazjum w Gnieźnie. Z tej szkoły jednak został usunięty za konspiracyjną działalność patriotyczną. „Spalony" w Wielkopolsce udał się do Rzymu, gdzie został słuchaczem na wydziale prawa. Mieszkał wówczas w Kolegium Polskim. Pewnego dnia w Rzymie spotkał się z arcybiskupem gnieźnieńsko - poznańskim Florianem Stablewskim, który poradził mu aby przerwaną naukę dokończył w Niemczech. Rada poskutkowała i w 1895 r. w gimnazjum Vechte w Wielkim Księstwie Oldenburskim uzyskał świadectwo maturalne. Dokumenty milczą, czy arcybiskup poradził studia teologiczne, bo w latach 1895 - 1898 studiował teologię w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu i Gnieźnie, gdzie 4 grudnia 1898 r. otrzymał święcenia kapłańskie.
Już jako duszpasterz krótko przebywał w Łopianinie, następnie objął wikariat w Bydgoszczy, skąd w 1901 r. został przeniesiony na wikariat do Koźmina. Tutaj po śmierci znanego społecznika księdza dziekana Józefa Ołyńskiego (urodził się w Niechanowie), 6 listopada 1903 r. został administratorem tej parafii. Wówczas dokończył budowę wikarówki i założył bibliotekę parafialną. W Koźminie pozostał jedynie nieco ponad dwa lata, bowiem już 1 stycznia 1906 r. rozpoczął posługę duszpasterską w Tarnowie Podgórnym - najpierw jako administrator, a następnie proboszcz. Tej parafii poświęcił aż 23 lata swojego pracowitego życia. Trudno dzisiaj ustalić co było przyczyną, że 15 kwietnia 1929 r. objął probostwo w Solcu koło Środy Wielkopolskiej. Miał wówczas 57 lat, ale jego życie powoli dobiegało kresu, ponieważ coraz bardziej zapadał na zdrowiu...

Powróćmy jednak do początku działalności tego społecznika w sutannie. Bydgoszcz na przełomie XIX i XX wieku, w której znalazł się jako wikary, była bardzo zniemczona. To wcale nie zraziło młodego pobiedziszczanina, który obok pracy duszpasterskiej, aktywnie zajął się działalnością społeczno- narodową. Opiekował się Katolickim Towarzystwem Robotników Polskich i Towarzystwem Czeladzi Katolickiej, a tamtejsze dzieci uczył języka polskiego. Gdy znalazł się w Koźminie, do 1903 r. należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół" - zajmując się należącą do tego stowarzyszenia młodzieżą. „Wywrotową" działalność wikarego szybko wykryły władze pruskie i ukarały wysoką grzywną. Ponadto landrat zagroził mu, że nigdy nie uzyska zatwierdzenia na proboszcza, a takie właśnie miał możliwości ów urzędnik. Pogróżki hakatysty na księdzu Jaroszu nie wywarły żadnego wrażenia. Gdy tylko znalazł się w Tarnowie Podgórnym, natychmiast włączył się w pracę społeczną i 24 listopada 1907 r., wspólnie z miejscowymi gospodarzami, założył kółko rolnicze, a do 1914 był jego wiceprezesem. Nie poprzestał jedynie na tym, i 12 maja 1912 r. w tej wsi założył Towarzystwo Młodzieży Katolickiej (męskie), jednocześnie będąc jego opiekunem. W latach 1907 - 1915 udzielał się również jako członek zarządu tamtejszego Banku Ludowego.
Tak jak w Koźminie, kiedy „postępek" księdza pilnie obserwowali miejscowi Niemcy - zwłaszcza policja. I tak komisarz obwodowy doniósł landratowi powiatowemu Poznań - Zachód, że ksiądz Jarosz w swoim ogrodzie proboszczowskim urządził „ogród ludowy" wyposażony w kręgielnie, strzelnicę i urządzenia do ćwiczeń gimnastycznych. Znajdował się tam również plac zabaw dla najmłodszych mieszkańców parafii. Niemców najbardziej mierzwiło to, że w ogrodzie, parafianie-Polacy w chwilach wolnych od pracy mogli znaleźć miejsce do kulturalnego wypoczynku i zabaw. Nie uchylał się także od agitacji politycznej. W latach 1907 - 1912 wchodził w skład polskiego Komitetu Wyborczego na powiat Poznań-Zachód, między innymi uczestnicząc w zebraniach wyborczych w Sadach pod Poznaniem - 29 czerwca 1909 r. i 1 maja 1912. W wolnej Polsce - w 1925 r. - zasiadł w Komisji Wyborczej w okręgu Tarnowo Podgórne. To jeszcze nie wszystko. W 1910 r. wstąpił do Towarzystwa Czytelni Ludowych w Stęszewie, a w latach 1916 - 1924, jako członek uczestniczył w pracach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Zmarł po dłuższej chorobie 12 grudnia 1933 r. w Zakładzie Sióstr Miłosierdzia w Środzie Wielkopolskiej. Spoczywa w Solcu u stóp krzyża cmentarnego.

Opracował Tadeusz Panowicz

Literatura:
1. „Elenchus" 1896 - 1934.
2. A. Kosmowska-Kowalska, „Kółka rolnicze Poznania i okolicy 1866 - 1939. Wielkopolskie kółka włościanek 1907 - 1939 - Poznań 1992.
3. M. Wojciechowska, „materiały di dziejów katolickich towarzystw robotników polskich w Wielkopolsce" - Poznań 1986.
4. „Kurier Poznański" 1933 nr 573.
5. „Orędownik Urzędowy Powiatu Poznańskiego" 1925 nr 4.
6. „Rocznik Kółek Rolniczo-Włościańskich" 1907 - 1914.
7. „Wiarus Polski" 1903 nr 286.
8. „Sprawozdanie Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych na Poznańskie i Prusy Zachodnie" 1907 i 1916.
9. „Księga pamiątkowa PTPN" - Warszawa - Poznań 1982.